Duurzame bedrijfsvoering 2.0

Naast de standaard duurzame maatregelen voor een duurzame bedrijfsvoering kunnen ook extra stappen genomen worden. Steeds meer innovatieve bedrijven durven deze stappen te nemen, vaak met verbluffende resultaten. Duurzaam leiderschap is in de moderne economie dus belangrijker dan ooit. Winstgevendheid heeft niet meer het alleenrecht binnen een onderneming en is niet meer leidend als het gaat om de koers van het bedrijf. Geld verdienen staat met duurzaamheid meer op gelijke voet, want dit kan ook op een groene manier. Hoe bedrijven dit realiseren lees je hieronder.

Een andere mindset voor duurzame bedrijfsvoering

Duurzaamheid houdt niet alleen in dat bepaalde bedrijfsonderdelen verbeteren of optimaliseren. Eerder besproken ‘simpele’ maatregelen voor een duurzame bedrijfsvoering zijn in vele gevallen namelijk niet toereikend om het (klimaat)probleem als sector te verminderen of op te lossen.

1. Duurzaamheid geïntegreerd in het bedrijfsproces

Iedere afdeling en bedrijfstak van een bedrijf zou in principe zelf verantwoordelijk moeten zijn voor een duurzamere bedrijfsvoering. Elke afdeling moet het meenemen in zijn totale bedrijfsvoering en alle beslissingen die ze nemen. Ga je bijvoorbeeld investeren, kijk dan ook naar de duurzaamheidseffecten ervan. En voer je een marketingprogramma, geef dan ook duurzaamheid een plaats. Uiteindelijk komt er een moment dat er misschien niet eens meer over duurzaamheid gesproken wordt, maar dat het al automatisch bij alles wat gedaan wordt tot uiting komt.

2. Rapporteer integraal, creëer een transparant proces en evalueer

Op het gebied van externe verslaggeving vinden veel ontwikkelingen plaats. Een toenemend aantal organisaties rapporteert in het jaarverslag niet alleen over financiële prestaties, maar ook over sociale en ecologische resultaten. Deze aanpak heet ‘integrated reporting’, wat ook bekend staat als duurzaamheidsverslaggeving. Het is hierbij van belang dat dit openbaar en voor iedereen toegankelijk is. Dit houdt in dat er sprake is van een transparant proces wat uiteindelijk resulteert in een verhoogde bewustwording en streven om milieudoelen en duurzame maatregelen door te voeren. Om dit transparante proces af te maken is evaluatie essentieel. Continu evalueren draagt uiteindelijk bij aan een beter, efficiënter en duurzamer proces. Vragen als: ‘Wat is goed gegaan?’ en ‘Wat zou beter kunnen?’ zijn ontzettend belangrijk. Uit deze vragen haal je informatie, die op de lange termijn gebruikt kan worden, om het integrale transparante proces te verbeteren.

3. Maak de échte kosten inzichtelijk

Door de echte kosten van iets inzichtelijk te maken, verandert gedrag. Dit geldt ook voor de invoer van een duurzame bedrijfsvoering. Een voorbeeld is autorijden. De kostprijs per kilometer autogebruik is voor een middenklasse auto circa 49 cent. Daarvan bestaat ongeveer 19 cent uit brandstofkosten en 30 cent uit kosten voor afschrijving, onderhoud, verzekeringen, wegenbelasting, et cetera. Dat zijn de bedrijfseconomische kosten, de kosten die een organisatie ‘kwijt’ is.

Maar de maatschappelijke kosten van autorijden zijn veel hoger. De giftige benzinedampen zorgen voor extra kosten voor medische zorg, ziekteverzuim en sterfte. Ook tasten de gassen het landschap aan en verdwijnen er planten- en diersoorten, als gevolg van de opwarming van de aarde. Wanneer het lukt om de echte kosten te berekenen (en iemand te laten betalen), zal dat waarschijnlijk tot een enorme gedragsverandering leiden. Deze gedragsverandering zal zowel ecologisch als sociaal goed uitpakken. Sociale en ecologische schade krijgen dan een prijs en autorijden wordt dan veel duurder. Volgens de negatieve prijselasticiteit uit de algemene economie gaan mensen minder van iets kopen als dit duurder wordt, dus gaan ze minder rijden wanneer ze dit merken in de portemonnee.

4. Faciliteer de transitie van lineair naar circulair produceren

De Nederlandse regering gaf in 2016 aan dat Nederland in 2050 volledig circulair moet opereren. De eerste doelstelling is al voor 2030, met een reductie van olie, gas, mineralen en metalen van 50 procent. Bedrijven kunnen deze doelstellingen alvast naar hun eigen organisatie vertalen, zodat ze een goede start kunnen maken met de duurzame bedrijfsvoering. Vragen als: ‘Wat gebruikt een organisatie aan grondstoffen en hoeveel afval en uitstoot wordt hierbij geproduceerd?’ en ‘Welke alternatieven zijn er en wat betekent dat voor de kostenstructuur?’ zijn leidend binnen deze overstap.

5. Denk na over slimme samenwerkingsverbanden en betrek medewerkers

Om sociale of ecologische winst te behalen, moet een organisatie soms op een heel andere manier gaan werken. Bedrijfseconomen kunnen bepalen of ideeën verstandig zijn, door te kijken naar de financiële, ecologische en sociale consequenties ervan. Om een succesvolle duurzame bedrijfsvoering te gaan implementeren, moeten medewerkers van het begin tot het eind actief betrokken worden door ze in de schijnwerpers te zetten. Wie zijn personeel ruimte biedt om creatief te zijn omtrent duurzaamheid, wordt hiervoor beloond. Medewerkers raken geënthousiasmeerd als zij dingen doen die ertoe doen.

6. Draag bij aan betere investeringsbeslissingen

Om te voorkomen dat er nog beslissingen vallen op grond van halve informatie, hebben bedrijfseconomen de werkwijze bij het nemen van beslissingen aangepast. Voordat de organisatie de uiteindelijke beslissing neemt, kijkt zij niet alleen naar de financiële aspecten, maar ook naar alle relevante niet-financiële gevolgen. Op deze manier kunnen beslissingen die een enorme impact op het milieu hebben (vaak groter dan aanvankelijk gedacht) afgewend worden. Daarnaast proberen adviesbureaus op het gebied van duurzaamheid bedrijven te adviseren welke veranderingen binnen de onderneming het meeste effect hebben.

Ondernemers willen vanzelfsprekend geld verdienen, ook al is dit niet meer alleen de motivatie die het bestaansrecht van de organisatie waarborgt. Duurzame investeringen moeten zich uiteindelijk terug verdienen en moeten een hoog rendement hebben om aantrekkelijk te zijn voor de ondernemers. Procesverandering zal veel investeringen vragen. Aan de andere kant zijn de opbrengsten op de lange termijn groot.

Vernieuwing wordt bijna altijd automatisch ‘doodgemaakt’. Dat gebeurt veelal onbewust en niet vanuit slechte intenties. Innovatie wordt nou eenmaal als bedreiging gezien. Dit is een proces wat bedrijven door moeten maken om er succesvoller en groener uit te komen. Op deze manier kunnen deze bedrijven ook in de toekomst van invloed zijn in de maatschappij.